Çocuklarda kansızlık, kırmızı kan hücreleri olan alyuvarların sayılarının normal değerlerin altına düşmesi sonucunda ortaya çıkan önemli bir sağlık problemidir. 6 ay-6 yaş arasındaki çocukların kan değeri 11g/dL'nin altında olduğunda kansızlık sorunu ortaya çıkar. Çocuklarda kansızlık, kemiklerin gelişimi açısından ciddi bir soruna dönüşebileceği için erken dönemde tespit edilmesi oldukça önemlidir ve gelişme geriliği başta olmak üzere birçok ciddi hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir. Çocuklarda en çok rastlanan kansızlık türü, demir eksikliğine bağlı kansızlıktır. Demir eksikliğine bağlı kansızlık, çocukların hem zeka seviyesini hem de fiziki gelişimini olumsuz etkilediği için mutlaka tedavi edilmelidir. Dünya genelinde her beş çocuktan ikisi kansızlık problemi yaşamaktadır. Gelişmiş ülkelerde 0-5 yaş arasındaki çocuklarda kansızlık oranı %4-20 arasında iken, az gelişmiş ülkelerde aynı yaştaki çocuklarda bu oran %80'e kadar ulaşmıştır.

Demir eksikliğinden kaynaklanan kansızlık, çoğu zaman tek bir belirti vermez ve bu durum yalnızca yapılan kan tahlilleri sonucu ortaya çıkar. Hastalık ilerlemişse yorgunluk, aşırı halsizlik, kalp çarpıntısı, el ve ayaklarda soğukluk hissetme, nefes almada zorluk çekme ve aktivite esnasında çabuk yorulma gibi belirtiler ortaya çıkar. Çocuklarda bu belirtilerle beraber toprak ve buz gibi maddeleri yeme ihtiyacı da ortaya çıkabilir. Bu belirtilerin dışında bazı çocuklarda kulak çınlaması, baş dönmesi, yutkunurken zorluk çekme, dilin üzerinde kabarcık, çatlak ve kızarma oluşması, tırnaklarda çatlaklar ve tırnakların kaşık biçimini alması, ağız kenarında çatlak oluşumu gibi belirtiler görülebilir.

Kansızlık problemi olan çocukların konuşması, oturması ve yürümesi gecikebilir. Davranış bozuklukları ortaya çıkar ve öğrenmeleri oldukça zorlaşır. Okul başarısında gerilik, çocuğun içe kapanmasına ve çekingen davranışlar sergilemesine neden olabilir. Bağışıklık sistemleri zayıflar ve bu nedenle birçok hastalığa yakalanma sıklıkları artar.

Çocuklarda kansızlık üç temel nedenden kaynaklanır:

Çoğunlukla çocuğun vücuduna alınan demir ve ihtiyaç duyulan demir arasında bir dengesizlik oluştuğunda kansızlık problemi ortaya çıkar. Vücudun ihtiyaç duyduğu gereksinim yeterli miktarda karşılanmadığında, özellikle bebeklik ve çocukluk çağlarında kansızlığa sebep olabilir. Demir açısından zengin gıdaların ve demir ile zenginleştirilmiş mamaların fazla tüketilmemesi durumunda veya demir oranı düşük besinlerle beslenen çocuklarda kansızlık ortaya çıkar. Demirin bağırsaktan emilimini gerçekleştirmeyen sadece inek sütü ve tahıl besinlerinin aşırı derecede tüketilmesi gibi nedenler çocuklarda kansızlığın ortaya çıkmasına neden olabilir. Ayrıca, çocuklarda uzun süre devam eden ishaller, sindirim sisteminde oluşan dengesizlikler ve kronik enfeksiyonlar demirin emilimini engelleyerek kansızlığa yol açabilir.

Çocuklarda kansızlık tanısı, doktorun yapacağı fizik muayene, soracağı birkaç soru ve kan tahlilleri sonucunda konur. Tahlillerde kan hemoglobini, demir bağlama kapasitesi ve serum ferritin oranına bakılır ve alyuvarlar mikroskopik olarak incelenir.

Çocuklarda kansızlık tedavisi, genellikle doktorun reçete edeceği ağız yoluyla verilen demir ilacı ile yapılır. Bu ilaçları kullandıktan 2 ay sonra çocuğun kan değerleri normal seviyelerine ulaşır. Ancak demir depolarının dolması için doktorun belirleyeceği süre boyunca demir ilacı kullanılmalıdır. Bu ilaç tedavisi süresi bir yıl kadar olabilir. Bebeklere damla veya şurup yoluyla ilaç uygulanır. Kansızlık problemi olan çocukların genel durumuna ve kansızlık çeşidine bağlı olarak belirli aralıklarla kan tahlili yaptırmaları gerekir.